Overheidsparticipatie in een energieke sameleving - leren door te doen

Met veel plezier heb ik deze week het essay 'Overheidsparticipatie in een energieke sameleving - leren door te doen'  van het NSOB gelezen. Interessant essay over de verschuivende rol van de overheid in de energie samenleving en de gevolgen die dit heeft voor de overheid en de individuele ambtenaar. Het essay maakt een viertal gebruikt een viertal gezichtspunten op de rol van de overheid, en niet in alle sturingsstijlen past de rol van de overheid even goed.

Dat wordt pas duidelijk als je als organisatie, of als ambtenaar enerzijds mee doet in een de energie en participerende samenleving en anderzijds geconfronteerd wordt met klassieke sturingsstijlen binnen het departement, of achtergebleven regel- en wetgeving.  Het eerste punt komt uitgebreid aan de orde, maar het tweede wordt alleen genoemd. Dat is een gemist kans, bij een aantal arrangementen komt al meteen de vraag op hoe dit past binnen bijvoorbeeld de aanbestedingswetgeving.

Juist die zoektocht was deze week hebben we deze week ook besproken met mensen van PBLQ, die een organisatie die veel leiderschapsleergangen binnen de Rijksoverheid verzorgt.  Aan de hand van de 'Rijkswaterstaat innovatie aanpak hebben we gekeken naar dilemma's die je dan tegen komt.
- Hoe verhoudt vernieuwing zich tot de reguliere werkzaamheden?
- Hoe verhoudt ambtelijke ondernemerschap zich tot reguliere sturingslijnen.
- Innovatie en vernieuwing als bron van energie en creativiteit, of vernieuwing en innovatie als bedreiging.

Het was een leuke bijeenkomst, die mij er nog meer bewust van gemaakt heeft dat je keuzes kan maken om dan de ene of de andere weg te kiezen. Die uitdagingen maakt het werk pas echt leuk.

De kanteling naar de participatiesamenleving, over tussen wal en schip vallen.

De participatiesamenleving is op dit moment het toverwoord in Den Haag. Een participatiesamenleving of doe-democratie is een samenleving waarin iedereen die dat kan verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar eigen leven en omgeving, waarbij de (landelijke) overheid geen of slechts een faciliterende rol speelt.  De participatiesamenleving is afgeleidt van het principe van civil society dat met name in Angelsaksische landen wordt toegepast.

Op bijna alle departementen wordt op dit moment nagedacht hoe de particpatiesamenleving kan worden benut voor het realiseren van beleidsdoelstellingen. Grote transities en bezuinigingen kunnen mogelijk door middel van meer participatie worden gerealiseerd.

In een inteview met Management Site spreekt directeur Geert van Maanen van ABD-topconsult, het interne consultancy bureau van het rijk, over de transities naar de participatiesaemenleving die nu plaats vinden. Hij geeft aan dat excellente uitvoering nodig is, en pleit voor meer aandacht en waardering voor de uitvoeringsorganisaties. "Als overheid worden we op twee manieren afgerekend, op de politiek – zeg maar wat er allemaal op en rond het Binnenhof gebeurt – én op de wijze van uitvoering. Hoe organisaties als de Belastingdienst, UWV, of Rijkswaterstaat presteren"  Dat laatste kan ik het natuurlijk alleen maar mee eens zijn. Daarnaast noemt Geert van Maanen diversiteit, snel schakelen en ín verbinding zijn met de samenleving als belangrijke randvoorwaarden die ingevuld moeten zijn bij deze grote transities.

Met name op het dossier van de zorg wordt zichtbaar dat transities ook slachtoffers kent, mensen die tussen wal en schip (dreigen) te vallen. Nieuwsuur bericht deze week over het ten onrechte weigeren van verpleeghuiszorg,  onnodige ziekenhuisopnames om toch toegang te krijgen tot de revalidatiezorg en te strenge indicatiestellingen door het CIZ.  Het CIZ krijgt er in de uitzendingen deze week van nieuwsuur zwaar van langs, en zorgorganisatie Actiz pleit inmiddels voor een onafhankelijk onderzoek naar de indicatiestellingen.  Het lijkt dat er op dit veld niet aan de randvoowaarden van zoals Geert van Maanen die noemt wordt voldaan. Voorbeeld van snel schakelen, het laatste nieuwsbericht op de website van CIZ is van januari 2014, over de berichtgeving van deze week wordt nog geen reactie gegeven op de website.