Innovatiegericht Inkopen in een netwerksamenleving - naschrift

Enkele weken geleden heb ik een blog geschreven over innovatiegericht inkopen in een netwerksamenleving. Deze bijdrage is veel gelezen, goed beoordeeld en ik heb er leuke en ook nuttige reactie op gehad. Dank daarvoor.

Er kwamen ook een aantal vragen binnen over de presentatie die is gegeven bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken, bij het innovatienetwerk Rijksinkoop.  Daarom hebben we na overleg met de collega's die de sessie hebben georganiseerd, de presentatie online gezet zodat iedereen er kennis van kan nemen. Reacties, tips, kritiek en vragen blijven uiteraard van harte welkom.

20150129 innovatiebeleid rws ervaringen voor Kick-off innovatietraject rijksinkoop - Ministerie van BZK from Rijkswaterstaat

Mooi zooitje bij ONVZ de laatste weken - falend ict project?

Hoe nodig een zorgverzekering is, blijkt pas als je er een tijdje zaken niet gaan zoals het zou moeten. Dat hebben we de laatste weken gemerkt bij ONVZ.  Vooraf moet wel gezegd worden dat we al tig jaar klant zijn, en altijd erg tevreden waren, maar de laatste weken is het echt een zooitje.

Dit jaar is dat wel anders. Twee voorbeelden. Allereerst het middel fytomenadion. Alle vrouwen die moeten gaan bevallen krijgen dit middel om teveel bloedverlies te voorkomen. 2 jaar geleden geen probleem. Nu opeens niet meer vergoed ondanks voorschrift van de specialist. Grote verbazing bij huisarts, apotheek en specialist, want dit had men nog niet eerder gezien. 

Bellen resulteert in bijna een half uur wachten. Na veel uitleggen, overleg en doorverbinden blijkt dat het een vergissing is. Het middel heeft dan wel geen Ctgb-code, maar valt wel onder de basisverzekering. Duhh, dat had ik op www.medicijnkosten.nl ook al gelezen.  Een week later maar weer eens gebeld, blijkt dat men de hele aanpassing niet doorgevoerd heeft. Hele verhaal maar weer van voor af aan gedaan. En nu ook per email laten bevestigen. Gelukkig is het nota nu herbeoordeeld en goed aangepast!  Eens kijken of de 2e batch, die nog door de apotheek moet worden gefactureerd wel in 1x goed gaat.

Tweede voorbeeld. Het toevoegen van onze newborn dochter aan de polis duurde maar een week of vier.  Inmiddels begonnen de eerste zorgverleners al te bellen, en naar het polisnummer te vragen dat op de factuur kon, want de eerste paar weken maakt zo'n kleintje best kosten met al die kraamzorg, verloskundigen en wat er verder nog aan medici langs komt.  Bij nr 1 had ik de polis na enkele dagen binnen. Nu duurde het enkele weken.

Vandaag heel veel post van ONVZ. Eindelijk alle declaratieoverzichten waarin staat hoeveel geld ik nog van hen krijg.  Nee, hoor. Gelukkig wel het nieuwe polisblad, dus ook onze jongste is verzekerd. Maar verder 3x een blablabla brief van ONVZ met veel sorry sorry sorry dat we er zo'n zooitje van maken.  Declaraties versturen (en uitbetalen) lukt blijkbaar niet, maar hier was wel tijd voor. 

Inmiddels staat er ook een bericht op de website van ONVZ. Een nieuw administratiesysteem is de oorzaak van alle ellende. Blijkbaar lopen ict-projecten niet alleen bij de overheid in de soep.  Het is wel te hopen dat dit nieuwe administratiesysteem een jaar of 20 mee gaat. Want dit gerotzooi wil je echt niet te vaak hebben.

Inkoop als exportproduct

Met het publiceren van het beleidskader Innovatiegericht Inkopen in het Engels, neemt het aantal niet-nederlandstalige emailtjes in mijn mailbox steeds verder toe. Inmiddels heb ik de meerderheid van de EU-landen al lang zien komen.   

Ook deze week was er weer een nieuwe impuls van Engelstalige verzoeken uit Parijs, Toulouse en Israel. Aanleiding hiervoor is een tweetal artikelen. Allereerst een kort bericht dat het beleidskader presenteert als een best practise op het EU procurement forum.    Een dag later verschijnt op de website publicspendmatters.eu een iets langer artikel over het beleidskader Innovatiegericht Inkopen.  Leuk om te zien dat er zoveel vragen volgen op een tweetal berichten, is inkoop en inkoopkennis een potentieel Nederlands exportproduct?

De buitenlandse aandacht komt ook weer terug naar Nederland. Zo tweet de topsector Water afgelopen maandag: 'Ambitie @Rijkswaterstaat 2.5% meer #innovatie openbare aanbestedingen & alle belemmeringen voor innovatie verwijderd'. Met een verwijzing naar het Engelstalige beleidskader.

Mooie ontmoetingen en gesprekken over innovatie en inkoop

Vorige week een aantal mooie gesprekken over inkoop en innovatie. Allereerst (opnieuw) een bevestiging dat netwerken werkt, want alles wat nu volgt in dit blog is via het netwerk, virtueel maar soms ook fysiek, tot stand gekomen.

Woensdag een interessant gesprek met Wouter Truffino en Remco Hofstede van Grontmij, over de Grontmij Underground Pioneers.  We kennen en volgen elkaar al een tijd op sociaal media, maar dit was het eerste fysieke overleg. Zo kan het dus ook.

GUP is een netwerk dat ondergronds gestart is, maar inmiddels bovengronds gekomen is en daar ook bijdraagt aan vernieuwing en innovatie.  We hebben uitgebreid gesproken over hoe je zo'n beweging nu start en uit bouwt.  Ook mooi om te zien dat de belangstelling vanuit andere organisaties begint te groeien waardoor er nu een eigen bedrijf, een mooie spin-off is opgericht.   Gisteren moest ik er tijdens de uitzending van tegenlicht meteen aan terug denken.

Donderdag een leuk gesprek met Martijn Demurtas en Yuri Zagt van HP.  Zij konden het beeld van HP als printer-leverancier snel wegnemen. HP is een van de grote ICT bedrijven ter wereld, en investeert ook in ontwikkelingen die voor Rijkswaterstaat van belang zijn. We hebben een aantal innovaties doorgesproken. Deze ontmoeting was tot stand gekomen via een fysiek ontmoeting van een van de collega's.

Vrijdag heb ik bijgepraat met Bas Zuidereint die in Eindhoven aan de vernieuwing van de publieke inkoop werkt. Inspirerend om te zien hoe hij dat doet.  We hebben ook van gedachten gewisseld over de rol van publieke inkoop in een high-tech regio, en gebrainstormd wat publieke inkoop voor innovatieve start-ups zou kunnen betekenen. Daar is wel een leuk idee uitgekomen, waar we de komende tijd verder op gaan broeden.

Op naar de Veluwe part 2 - tussenstand - 2

Het is even stil geweest rondom onze plannen voor de Veluwe sinds mijn vorige tussenstand.  Met de geboorte van Elise heeft de zoektocht over de Veluwe even minder aandacht gehad, maar nu is de zoektocht weer helemaal terug. Het voelt alsof de laatste horde die genomen moest worden, en nu verder met onze nieuwe uitdaging.

Funda is op dit moment de meest bezochte website in huize Nagel. We kennen de Veluwe steeds beter en inmiddels ook weten we ook ieder boerderijtje dat te koop staat wel te vinden.  Er zijn een aantal panden al bekeken en inmiddels zijn ook de eerste bezichtigingen gepland.

De Abel Tasmanstraat is nog steeds niet verkocht, dus inmiddels is er ook een scenario B en C voor als dat deze zomer nog zo is. Want wij gaan verhuizen. Maar misschien zoekt er nog iemand een mooie hoekhuis centraal in Nederland, dan is dit huis zeker een bezichtiging waard.

Over innovatieagenda's

Naast innovatiegericht inkopen is een innovatieagenda een belangrijk instrument om als publieke organisatie vast te stellen welke innovaties nodig zijn in de komende jaren. Met het vaststellen en delen van een innovatieagenda kan het bedrijfsleven ook voorsorteren op wat er in de toekomst nodig is.

Eind 2014 hebben zowel Rijkswaterstaat als het Ministerie van Veiligheid en Justitie een innovatieagenda gepubliceerd.  Gert Jan de Maagd maakt in zijn blog een mooie vergelijking van deze innovatie-agenda's. Overeenkomst: 'Het is dan natuurlijk wel zaak hier veel energie in te blijven stoppen.'  Nu nog waarmaken.  Ook ziet De maagd nog een tweetal uitdagingen bij het realiseren van de innovatieagenda's.  'Dat lijkt me nog best een uitdaging zonder instrumentarium (VenJ) en zonder extra geld (RWS) maar het is misschien ook een goede manier om de energieke samenleving écht ruimte te geven.'

De eindconclusie van het blog van De Maagd deel ik niet. het gedachtengoed van The Entrepreneurial State stelt dat een goed innovatieklimaat zonder grote overheidsinvesteringen niet echt mogelijk is.  Ik denk ook dat overheidsinvesteringen nodig zijn, maar het is juist kunst om hiervoor binnen de bestaande gelden de ruimte te creëren, want extra geld voor grote overheidsinvesteringen zijn er in deze tijd meestal niet.  Daarbij geld dat echte innovaties in tijden van crises en transitie tot stand komen, en niet in tijden van (relatieve) rust en stabiliteit.  Daar zijn in het bedrijfsleven meer dan genoeg voorbeelden voor.

Inmiddels krijgt het fenomeen innovatieagenda op meer plaatsen navolging binnen het Rijk. Twee weken geleden mocht bijvoorbeeld aanwezig zijn bij de Rijksbedrijfsvoering waar ook over een innovatieagenda gedacht wordt.  Dat biedt kansen, want we kunnen van elkaar leren. Juist in die samenwerking liggen weer nieuwe kansen verscholen.

Zie hier het blog van Gert Jan de Maagd

Innovatiegericht inkopen en duurzaam inkopen in het nieuws

De afgelopen weken was innovatiegericht inkopen weer op diverse punten onderdeel van het nieuws.  Hoewel dat leuk is om te zien, roept het bij mij wel steeds vaker de vraag op wat het nu betekent en of er doorwerking ontstaat.

Misschien wel het minst in het nieuws geweest is de topsectoren agenda voor 2015  Prominent in de agenda op sheet 8: 'Met innovatiegericht inkopen op maatschappelijke thema’s en concrete projecten in een vroeg stadium markt en overheid verbinden zodat de afzetmarkt voor maatschappelijke innovaties vergroot wordt' Volgens mij een prachtige ambitie die wel iets meer aandacht had mogen hebben, de uitdaging is wel om hier handen en voeten aan te geven.

Meer aandacht kreeg de groeiagenda van MKB Nederland. Een mooie agenda, maar de paragraaf over het inzetten van de overheid als launching customer vond ik ronduit teleurstellen.  'Overheden, nationaal maar zeker ook regionaal, kunnen innovatie bij kleinere bedrijven stimuleren door innovatief of maatschappelijk relevant aan te besteden. Het in de VS succesvolle Small Business Innovation Research Programma (SBIR) moet ook in Nederland betere navolging krijgen. Met SBIR daagt de overheid ondernemers uit om maatschappelijke problemen op te lossen met innovatieve producten en diensten. Hoewel de Nederlandse regeling aantrekkelijk is voor het mkb, is er geen structureel budget voor. Relevante departementen en regionale overheden worden ‘uitgenodigd’ het instrument te gebruiken. Daarmee heeft het geen structurele basis.'

Volgens mij loopt MKB Nederland  hier echt wat jaartjes achter.  Met een apart budget voor een SBIR instrument blijf je een niche in een hoekje van de overheid.  Het gaat er juist om dat je inkoopketen inzet om innovatie te stimuleren.  Dat werkt het beste binnen de bestaande inkoopketens en binnen de bestaande budgetten.  Alleen dan zet je de inkoopkracht van de overheid in voor het aanjagen van innovatie.

Tot slot de discussie over duurzaam inkopen.  Vanuit diverse organisaties is er een brief gestuurd aan de Tweede Kamer en de betrokken bewindslieden over duurzaam inkopen.  Er zitten een aantal interessante aanbevelingen in, maar over het algemeen was de conclusie wel wat erg negatief.  Of dit is in de media zo geframed?

Persoonlijk was ik verrast dat al 10% van de overheidsorganisatie Innovatiegericht Inkopen toepast, want dit is pas sinds drie jaar een thema.  Ik ben erg benieuwd naar de onderbouwing van het percentage, maar die is helaas niet terug te vinden.   Voor mij nog steeds de hamvraag: Waarom apart inzetten op duurzaam inkopen???  Biedt in inkoop ruimte voor innovatie en vernieuwing op alle facetten!  Nieuwe innovatieve oplossingen zullen per definitie duurzamer zijn.  En door zowel in te zetten op innovatie als op duurzaamheid versplinter je het vernieuwingspotentieel binnen de overheid. Daarmee belemmer je de vernieuwing, en dat is juist datgene wat de briefschrijvers volgens mij niet willen.

Nadenken over een gezinshuis??

Deze week zijn we op een informatieavond van gezinshuis.com. Het was een interessante avond met opvallend veel belangstellenden. Voor ons een eerste verdiepingsslag in het concept en de mensen achter gezinshuis.com.  Kan dit een invulling zijn van de droom die er bij Danielle en mij is??

Qua concept, achtergrond en motivatie is er op het eerste gezicht veel overeenstemming met onze eigen ideeën.   Het gevoel dat het in de zorg anders kan.  Dichter bij het gezin, meer continuïteit, meer inleven, meeleven en samen beleven. Het basisgedachte van gezinshuis.com en de drijfveren zijn erg herkenbaar. Ook viel mij persoonlijk op dat er opvallen goed wetenschappelijk over nagedacht is. Althans zo verteld men er wel over, en er is best wat wetenschappelijk onderzoek beschikbaar.   Het concept van het gezinshuis past tot slot ook goed bij de dominante gedachte in de zorg om zorg zo lang mogelijk in een natuurlijke omgeving te verlenen.  Dat het concept aan slaat blijkt ook wel uit de groei van het aantal gezinshuizen.

Uitzoekpunten en vragen zijn er ook.  Het concept is op dit moment vooral gefocust op jeugdzorg. Met de passie en ervaring bij Danielle vanuit de verstandelijk gehandicaptenzorg is het als eerste de vraag hoe het concept er dan uit gaat zien.  Daarnaast blijft 24 x 7 verantwoordelijkheid natuurlijk een hele grote stap, en zijn er ook nog steeds vormen als dag- weekend- of crisisopvang. Als je gaat combineren, en je betrekt ook nog de mogelijkheden met paarden erbij, dan ontstaan er nog allerlei interessante opties.  Voorlopig hebben we dus nog voldoende te ontdekken.

Innovatiegericht Inkopen in een netwerksamenleving

Innovatiegericht Inkopen is hot, dat is mij afgelopen week wel weer duidelijk geworden. Ook wordt steeds meer duidelijk dat als we inkoop willen gebruiken om innovatie te stimuleren, de inkoper zich steeds meer gaat bewegen in een netwerk. En dat is nog wel even wat anders als inkoop zien als een administratief proces.

Afgelopen week heb ik weer voluit mogen oefenen met deze nieuwe rol. De week begon met een presentatie over het icoon Afsluitdijk bij de collega's van het kerndepartement van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.  We hebben uiteraard het project toegelicht, maar ook gediscussieerd over het gevolgde proces en de gevolgen die zo'n bijzonder project heeft voor rollen, verantwoordelijkheden en doorlooptijden. Erg motiverend en leuk om te doen.

Op dinsdag heb ik deelgenomen aan het inkoopsymposium 'Inspiratie door Ínnovatie' aan de Haagsche Hogeschool, er waren maar liefst 350 deelnemers aan het symposium!!  Een aula vol met belangstellenden over dit onderwerp.  CvB voorzitter Leonard Geluk vatte de kern van het symposium goed samen.  De Haagsche Hoogschool leidt studenten op om in een netwerksamenleving te acteren.  Ook de inkoper schuift steeds meer die kant op, zeker als hij ook innovatie moet aanjagen.  Aan de ene kant de business, met soms ook meerdere klanten als je bijvoorbeeld inkoopcentrum bent.  Aan de andere kant de gevestigde leveranciers, maar ook een heel netwerk van toeleverende bedrijven en/of nieuwe innovatieve partijen. Hoe beweeg je jezelf daarin voort als inkoper?

Op de website van facto.nl is een compleet verslag te vinden van het symposium.  Mij viel op dat overal binnen inkoopland deze ontwikkeling speelt, dat er veel gemeenten bezig zijn met de vernieuwing of herinrichting van hun inkoopfunctie, en dat zachte competenties juist in dit soort veranderingen essentieel zijn. Het was een inspirerende middag, met een aantal leuke nieuwe contacten en vervolgafspraken ben ik weer naar huis gegaan.

Afgelopen donderdag mocht ik, samen met collega Anke Zindler, de aftrap doen bij het Innovatienetwerk Rijksoverheid.  Ook zij denken na over innovatiegericht inkopen en innovatie-agenda's. Het was erg leuk om onze ervaringen te delen. En als ik het blog van Kees Tazelaar lees is onze bijdrage ook goed ontvangen.

Bij deze bijeenkomst werd er ook aan de voorkant van het proces al nagedacht over de zachte kan van verander- en inkoopprocessen in organisaties.  In ons eigen proces is dat gedurende de rit steeds meer naar voren gekomen, bedacht ik mij achteraf.  Het innovatienetwerk gaat er de komende tijd al aan de voorkant mee aan de slag.  Mogelijk kunnen ook wij daar weer van leren voor ons eigen innovatietraject.

meten van innovatiegericht inkopen

Al vanaf de start van het topsectorenbeleid is er veel aandacht voor de Kabinetsdoelstelling om 2,5% te besteden aan innovatiegericht inkopen. Mijns inziens terecht, want deze doelstelling is een doelstelling die niet gaat over de aanbodzijde van innovatie (bedrijfsleven), maar over de publieke vraagzijde van innovatie. Zonder vraag en klant geen sluitend business model. Omdat publieke inkoop ongeveer 20% van de nationaal product uit maakt, ligt hier in potentie een interessant inkoopvolume dat ook op innovatie gericht kan worden.

Vanuit het Ministerie van Economische Zaken is er de afgelopen jaren regelmatig gemeten gaan de doelstelling, dit betrof dat een kwalitatieve meting waarin op basis van een steekproef aanbestedingen op Tenderned werd beoordeeld hoe innovatiegericht deze aanbestedingen zijn opgezet. Een mooie basis, maar toch bleef de behoefte bestaan, en de discussie terug keren, om te zoeken naar een directer, meer kwantitatief meetinstrument.

Colloquium_Bart_Lenderink_20012015 from Bart Lenderink

Eind januari is Bart Lenderink afgestudeerd op een kwantitatief meetinstrument voor innovatiegericht inkopen aan de Universiteit Twente.  Kwantitatief, dus op basis van euro's die via het inkoopproces worden ingezet op het inkopen van innovatie.  Uiteraard is er nog een hoop te doen.  Is de definitie van innovatiegericht wel scherp, is er voldoende data, en wat doe je als een deel van een aanbesteding innovatiegericht is? Voldoende te doen nog dus. Maar het eerste resultaat staat.   En Bart gaat kijken of hij de komende vier jaar op dit onderwerp kan promoveren.

Het afstudeerrapport is hier te downloaden.